In de enquête noemen de vrachtwagenchauffeurs meerdere oorzaken waardoor ze in de knel komen. Bijna de helft (45%) van de chauffeurs onderschrijft de stelling dat ze door een te strakke planning onder druk staan om de rij- en rusttijden te overschrijden. Ook hebben veel chauffeurs (34%) te maken met veeleisende klanten die met tijdblokken werken, maar vervolgens de chauffeurs wel onnodig lang laten wachten. En dan zijn er ook nog de onvoorziene omstandigheden, zoals files (31%).
“Klanten bepalen hoe lang ik als chauffeur ergens sta te laden of te lossen. Waardoor het weer stressen wordt om nog op tijd te komen bij de volgende klant.” (reactie van chauffeur)
Volle parkeerplaatsen
Een groot probleem voor de chauffeurs is daarnaast ook het gebrek aan goede parkeervoorzieningen. Parkeerplaatsen zijn vaak overvol. In de enquête geeft 73% van de chauffeurs aan dat ze door het tekort aan parkeerplaatsen in de knoei komen met hun rij- en rusttijden.
“Er zijn veel te weinig parkeerplaatsen voor vrachtwagens, waardoor je wel moet zorgen dat je voor 17.00 uur klaar bent en in veel delen van het land zelfs nog eerder. Lukt je dat niet, dan kun je soms kilometers doorrijden en zoeken naar een plekje.” (reactie van chauffeur)
Transport is te goedkoop
Kern van het probleem is volgens Van Rijssel de enorme druk op de tarieven in de sector. “Het transport is in Nederland gewoon veel te goedkoop. De concurrentie is enorm. Dat zet druk op de planning en uiteindelijk zijn de chauffeurs daar de dupe van. En eigenlijk wij allemaal, want het gaat ook om verkeersveiligheid. Het transport mag dan spotgoedkoop zijn, uiteindelijk betalen we daar met z’n allen wel een prijs voor. Wat zijn goede arbeidsomstandigheden en verkeersveiligheid ons waard, dat is de vraag.”
Volgens Van Rijssel zit het probleem deels ook bij de vrachtwagenchauffeurs zelf. “Ze houden van hun wagen en van hun werk en zijn loyaal aan hun baas. Ze zouden eens wat meer voor zichzelf en voor elkaar op moeten komen. En uit protest allemaal hun wagen eens een dag aan de kant kunnen zetten. Maar dat doen ze niet, want daar zijn ze gewoon veel te aardig voor. En dat weten de werkgevers ook. Zo blijft de cultuur in stand.”
Coronacrisis maakt het erger
De coronacrisis heeft de situatie er niet beter op gemaakt. In de enquête geven de chauffeurs aan dat er door de coronacrisis op dit moment te weinig voorzieningen zijn. Het gaat dan vooral om het gebrek aan eet- en drinkgelegenheden (83%), toiletten (78%) en douches (68%).
“Ondanks meerdere oproepen zegt ruim de helft van de chauffeurs dat ze bij opdrachtgevers en klanten niet terecht kunnen voor een toiletbezoek of een kop koffie. Ik vind dat onvoorstelbaar triest”, zegt Van Rijssel. “En als ze onderweg zijn, kunnen ze nergens bij een wegrestaurant naar binnen voor een hap eten en een praatje met collega’s. In plaats daarvan moeten ze in hun eentje in hun cabine een afhaalmaaltijd opeten. We vinden dat schandalig en smeken al weken om een uitzondering voor vrachtwagenchauffeurs, zodat ze op een fatsoenlijke manier kunnen eten en ontspannen. Maar onze minister van Infrastructuur en Waterstaat lijkt totaal geen oog te hebben voor de arbeidsomstandigheden van vrachtwagenchauffeurs. Ik vraag me af hoeveel chauffeurs ze afgelopen half jaar zelf daadwerkelijk heeft gesproken, over hoe het met ze gaat. Ik vermoed bar weinig.”
“Je kunt nergens meer fatsoenlijk eten onderweg. Normaal houden we ons wel aan de rij- en rusttijden, maar nu niet. We rijden gewoon door naar huis, dan kunnen we tenminste fatsoenlijk eten en douchen.” (reactie van chauffeur)
Wat moet er gebeuren? Zeven mogelijke oplossingen
CNV Vakmensen ziet ten minste zeven mogelijke oplossingen om de situatie te verbeteren:
- Meer controles en boetes door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT)
- Een cursus ‘sociaal plannen’ voor transportbedrijven, zodat er beter rekening wordt gehouden met de chauffeurs. CNV Vakmensen wil deze cursus verzorgen.
- Een assertiviteitstraining voor chauffeurs, zodat ze beter voor zichzelf opkomen. CNV Vakmensen gaat die organiseren voor belangstellende CNV-leden.
- Een landelijk geregelde ‘tijdblok-toeslag’ die opdrachtgevers aan transportbedrijven moeten betalen, als ze in hun contract tijdblokken willen opnemen waar transportbedrijven (en dus de chauffeurs) zich aan moeten houden.
- Meer en kwalitatief betere parkeervoorzieningen, waar chauffeurs kunnen rusten, douchen en overnachten.
- Toegang tot wegrestaurants. Chauffeurs die de hele dag onderweg zijn, moeten op een fatsoenlijke manier kunnen eten en ontspannen. Voor hen kan, net als bij hotelgasten die in het hotelrestaurant terecht kunnen, een uitzondering worden gemaakt, op vertoon van hun chauffeurskaart of rijbewijs.
- Meer aandacht voor de arbeidsomstandigheden in vrachtwagencabines, zodat chauffeurs beter kunnen uitrusten. Bijvoorbeeld een wettelijk verplichte standairco, waarmee de chauffeur de cabinetemperatuur kan regelen. CNV Vakmensen pleit hier al jaren voor en heeft dit ook op agenda gezet voor de lopende cao-onderhandelingen.
Uitzending
De uitzending van De Monitor (KRO-NCRV) is op maandag 23 november te zien om 22.25 uur op NPO2.
